ارقام نهال پسته

ارقام نهال پسته از تیره سماق (Anacardiaceae) بوده و گیاه دو پایه می باشد. در احداث باغات پسته باید به نسبت 6 الی 10 درصد از پایه های نر برای گرده افشانی پایه های ماده استفاده نمود و گرده افشانی توسط باد انجام می گیرد. پسته معمولی از ارقام تجاری می باشد که در ایران پرورش داده می شود. از گونه های دیگر پسته می توان به بنه یا چاتلانقوش (p.mutica) که در تهیه تربانتین نیز مورد استفاده قرار می گیرد و پسته خنجک (p.khinjuk) که به عنوان پایه مورد استفاده قرار می گیرد، اشاره نمود. گل های نر وسط کاسبرگ ها قرار می گیرند و حاوی 6-5 عدد پرچم و گل های ماده نیز وسط کاسبرگ ها قرار دارند و حاوی کلاله پهن و سبز رنگ و خامه کوتاه می باشند. گل های نر و ماده پسته که بر روی پایه های جداگانه تشکیل می شوند، در اوایل بهار قبل از برگ ها ظاهر می شوند. گل های نر و ماده روی گل آذین خوشه ای تشکیل می شوند. جوانه ای گل در جانب شاخه های یک ساله حاصل می شوند. خوشه های نر متراکم و کشیده و خوشه های ماده با تراکم کم و شکل پهن دارند. پسته نیز همانند گردو و فندق دارای میوه فندقه از نوع ناشکوفا می باشد و فرابر میوه سفت و سخت گردیده توسط پوست کرمی رنگ که منشاء برگ دارد پوشش داده می شود. برگ های درخت پسته مرکب بوده و دارای 7-5 برگچه می باشند. پسته از درختان میوه ای است که تناوب باروری دارد. در سال های پر محصول گل های تمایز یافته پسته که روی شاخه های سال جاری حاصل شده اند در تابستان می ریزند به طوری که فقط 7- 5 درصد از گل ها باقی می مانند. ریزش جوانه های گل به دلیل رقابت با میوه های در حال رشد برای دریافت مواد غذایی می باشد. در ضمن پایه های نر نیز سال آور بوده در یک سال گل بیشتر و در سال دیگر گل کمتر تولید می کنند.
عقیده بر این است که در اوایل بهار شاخه های پسته شروع به رشد می نمایند و روی آنها جوانه های گل تشکیل می شود. اما اگر روی قسمتی از شاخه که قبلاً تشکیل شده است (چوب دو ساله) میوه حاصل شود، باعث ریزش جوانه های گل تشکیل شده بر روی شاخه های سال جاری می گردد. رشد و نمو جوانه های گل بعد از این که کاسبرگ هاو گل آذین خوشه ای تشکیل گردید، به مدت سه ماه متوقف میگردد. در این فاصله که دانه داخل میوه به سرعت رشد می نماید در اثر جذب مواد غذایی بیشتر، موجب ریزش جوانه های گل می گردد. پاشیدن اکسین بر روی شاخه های یک ساله و یا پوست برداری از پایین شاخه سال جاری که جوانه های گل بر روی آن تشکیل شده است، موجب کاهش ریزش جوانه های گل می گردد. در ضمن، نتایج تحقیقات نشان می دهد که علاوه بر رقابت بین میوه ی در حال رشد و جوانه های گل در سال های پر محصول، در ضمن سنتز آبسیسیک اسید نیز ریزش گل را تشدید می کندو مشکل دیگر در درختان پسته، پوکی دانه است که به دلیل عدم تلقیح گل های ماده می باشد. در ضمن کمبود آب قبل از برداشت میوه نیز موجب پوکی و توقف رشد مغز میوه (kernel) می گردد.
انواع نهال پسته از درختان میوه مناطق معتدل گرم بوده و سرماهای شدید زمستان را تحمل نمی کند این درخت در برابر سرمای ملایم زمستان و تابستان های گرم مقاوم است. در زمستان سرمای 20- درجه سانتی گراد و در تابستان گرمای 40 درجه سانتی گراد را تحمل می کندو مناسب ترین خاک برای پرورش پسته، خاک های لومی شنی می باشد و این گیاه دارای ریشه های عمیق بوده و برای پرورش مناسب آن خاک های عمیق و نفوذپذیر مناسب می باشد. درخت پسته در برابر کم آبی و شوری خاک مقاوم است. رطوبت زیاد هوا برای پسته مناسب نبوده و رطوبت زیاد خاک موجب پوسیدگی طوقه ناشی از قارچ فیتوفترا می شود. درخت پسته به شکل جامی و یا شلجمی تربیت و هدایت می شود. باروری پسته بعد از 8-5 سال آغاز می شود و گیاه در 15 سالگی حداکثر محصول را تولید می کند و تا 300 سال می تواند عمر کند. هر درخت بالغ پسته در حدود 200-70 کیلوگرم محصول حاصل می کند که معادل 70-25 کیلوگرم پسته خشک می باشد. فاصله کشت مناسب پسته 8-6 متر می باشد. هرس درختان پسته شامل حذف شاخه های خشک می باشد. ازدیاد پسته از طریق پیوند شکمی معکوس و یا پیوند لوله ای بر روی پایه های بذری انجام می گیرد. پایه های بذری پسته نسبت به میزان رشد آنها در 1 الی 3 سالگی پیوند زده می شوند. معمولا از پسته بادامی به عنوان پایه استفاده می گردد و ارقام اوحدی و فندقی روی آن پیوند زده می شوند. بذر های پسته که به عنوان پایه از آنها استفاده می شود، در محل اصلی کشت می گردند و هنگامی که قطر نهال های بذری به اندازه کافی برسد ، عمل پیوند در بهار انجام می گیرد. ریشه های نهال پسته قدرت کافی برای تولید ریشه های فرعی نداشته و هنگام انتقال به محل اصلی در صورت اسیب دیدن ریشه اصلی ، نهال از بین می رود. میوه های پسته از لحاظ شکل به دو گروه عمده بادامی که شکل کشیده دارند و ارقام فندقی که گرد می باشند، تقسیم می شوند. از ارقام معمول پسته که در ایران پرورش داده می شوند می توان به اوحدی ، امیری ، اکبری، حسنی، رفسنجانی، دشتی و کله قوچی اشاره کرد.

نهال پسته پیوندی بادامی سفید (Badami-sefid)

نهال پسته پیوندی این رقم بین ارقام شناخته شده و تجاری کشور بیشترین اندازه (ارتفاع و گستردگی تاج) دارد. رنگ تنه و شاخه های آن خاکستری روشن می باشد. فرم تاج و عادت رشد آن گسترده و درخت آویز است . اگر بخواهیم این رقم را از روی مشخصات برگ، تشخیص دهیم باید به چند ویژگی توجه داشته باشیم : نخست این که 82 درصد برگ ها سه برگچه ای و مابقی برگ ها دو و چهار برگچه ای می باشند و هیچ برگ پنج برگچه ای روی این رقم مشاهده نشده است. دوم این که اندازه برگچه انتهایی نسبت به برگچه های جانبی بزرگتر است و شکل آن تخم مرغی و نوک تیز و سطح برگ در این رقم 808 سانتی متر مربع است . حاشیه برگ ها صاف و رنگ آنها سبز است. غالبیت انتهایی آن قوی و قدرت شاخه زایی آن متوسط است.
اندازه جوانه گل، کوچک، رنگ آن قهوه ای روشن و شکل آن، تخم مرغی باریک است. میوه آن از نوع بادامی، کشیده و نوکدار مقارن است. رنگ میوه خشک، کرمی رنگ، پوست استخوانی به راحتی روی پوست بدن انسان خراش ایجاد می کند و این ویژگی در هیچکدام از ارقام پسته مشاهده نشده است.
بادامی پوست کاهی که پوست سبز آن به رنگ سفید متمایل به کرم است و فنوتیپ دیگر آن دارای پوست سبز سفید با زمینه قرمز کم رنگ می باشد.
این رقم در گروه ارقام متوسط گل قرار می گیرد. در شرایط اقلیمی از تاریخ 5 فروردین جوانه های گل متورم می شوند . گلدهی به طور متوسط از 13 فروردین شروع می شود و در 20 فروردین پایان می یابد . از سال سوم بعد از پیوند، باردهی در سطح خیلی کم شروع می گردد و در سال پنجم، از باردهی مناسبی برخوردار می شود. میوه در این رقم از دهه اول شهریور قابل برداشت است . از آن جا که اتصال میوه به خوشه ضعیف است، زمانی که تغییر رنگ در پوست سبز میوه تکمیل شد، باید برداشت انجام شود، در غیر این صورت در اثر وزش بادهای متوسط بخش زیادی از میوه ها ریزش خواهند کرد.
در این رقم حدود 97 درصد میوه ها خندان هستند و درجه خندانی میوه در حد متوسط و موقعیت باز شدن پوست استخوانی بیشتر شکمی است. مغز در این رقم، حدود 58 درصد وزن خشک میوه را تشکیل می دهد. انس در این رقم تقریبا برابر با 28 می باشد. درصد پوکی در این رقم حدود 20 درصد است.
بیشترین میزان محصولی که تا کنون در سطح سه هکتار و با مدیریت بسیار خوب برداشت و ثبت شده است، 46 تن پسته تر در هرهکتار بوده است. اما در سطح وسیع، با مدیریت های مختلف و برای چند سال، در هر هکتار حدود 3500 کیلوگرم پسته تر قابل برداشت است.
کاشت این رقم از نظر تامین سرمایی در مناطقی که زمستان های سرد و طولانی دارند، مناسب تر است. از طرف دیگر در مناطقی که احتمال سرمای دیررس بهاره در اواسط فروردین زیاد است، ترجیحا باید از کاشت این رقم اجتناب شود. مقاومت این رقم به سرما و یخبندان شدید زمستان بسیار بالاست
عکس العمل به شوری پسته پیوندی بادامی سفید
در شرایط شور از رشد بسیار مناسبی برخوردار است و مشکلات تغذیه ای و اثرات سوء شوری کمتر روی این رقم مشاهده گردیده است.
اصول کاشت و پرورش پسته پیوندی بادامی سفید
این رقم از ارقام بسیار پر رشد است، بنابراین حداقل فاصله مناسب کاشت برای این رقم 8 متر بین ردیف و 5 متر روی ردیف است. درختان این رقم در بیشترین رشد رویشی، حدود 64 متر مربع مساحت را اشغال می کنند. برای فنوتیپ های پر رشد 250 درخت و برای فنوتیپ های کم رشد تا 300 درخت در هکتار بهترین گزینه است.
توجیه اقتصادی کاشت این رقم پسته پیوندی بادامی سفید
الف- تحمل بیشتر این رقم در برابر شوری، خشکی و پسیل پسته؛ امری که تاثیر بسیاری در کاهش هزینه های تولید دارد.
ب- پتانسیل تولید در این رقم بسیار بالاست و بر اساس آمار، بیشترین عملکرد در طی 13 سال گذشته متعلق به باغ هایی بوده که رقم آنها بادامی سفید بوده است. از هر هکتار باغ با درختان 25 ساله، 46 تن پسته تر با خوشه برداشت شد که با کسر 20 درصد پوک و 10 درصد چوب خوشه، حدود 32 تن پسته تر و 10 تن پسته خشک تولید شد.
ج- زودرس بودن این رقم، که زمینه مناسبی برای فروش به صورت تازه خوری فراهم می نماید.

نهال پسته پیوندی قرمز (Gharmez)

نهال پسته اصلاح شده در زمان رسیدن کامل میوه، رنگ پوست سبز، قرمز پرنگ می شود و به همین دلیل پسته قرمز نامیده شده است. این رقم از نظر اندازه درخت (ارتفاع و عرض)، جزء ارقام پر رشد محسوب می شود. ارتفاع درختان این رقم، اندکی بیشتر از درختان هم سن با رقم پسته سفید می باشد. رنگ پوست تنه خاکستری تیره است . حدود 64 درصد برگ های این رقم از نوع سه برگچه ای است که از این نظر بسیار مشابه رقم پسته سفید است. اندازه برگچه انتهایی آن تقریبا مساوی برگچه های جانبی است. شکل برگچه انتهایی تخم مرغی و نوک تیز است.
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی قرمز
این رقم زودگل ترین و زودرس ترین رقم شناخته شده تورم جوانه گل از 27 اسفند و گلدهی معمولا از پنجم فروردین شروع و تا یازدهم فروردین ادامه دارد. از حدود 20 خرداد رشد مغز آغاز می شود و از پنجم مرداد میوه قابل برداشت است . به طور متوسط در هر خوشه 13 میوه تشکیل می شود که تقریبا 10 درصد آنها پوک هستند. چنانچه پسته قرمز با تاخیر پوست برداشت شود، رنگ قرمز به تدریج پر رنگ تر خواهد شد و موجب ایجاد لکه هایی روی پوست استخوانی می شود که این امر موجب کاهش بازار پسندی میوه تر و حتی خشک شده آن می شود.
از هر درخت پسته قرمز در آستانه باردهی (نه سال پس از پیوند) 3 کیلوگرم و در هر هکتار حدود 1300 کیلوگرم پسته تر برداشت شده است.
نیازهای اکولوژیکی پسته پیوندی قرمز
پسته قرمز رقمی است بسیار زودگل و در گروه ارقام با نیاز سرمایی پایین طبقه بندی می شود و از آنجایی که پدیده گرم شدن کره زمین، یکی از خطرات جدی پیش رو برای بسیاری از گیاهان است، بنابراین ارقام با نیاز سرمایی پایین از شانس بیشتری برای محصول مناسب برخوردارند.
پسته قرمز (که زود گل هستند)، از شانس بیشری برای گرده افشانی مناسب برخوردارند. از کاشت این رقم در مناطقی که احتمال سرمای دیررس بهاره در اولین روزهای فروردین وجود دارد باید اجتناب شود.
توجیه اقتصادی کاشت این رقم پسته پیوندی قرمز
مهمترین نکته مثبت برای انتخاب این رقم، برداشت زودهنگام و هزینه پایین تولید در هکتار است.
پسته قرمز، زودرس ترین رقم استان است.
به دلیل برداشت زودهنگام، پایین بودن هزینه کارگری، کاهش دفعات سمپاشی و تغذیه (محلول پاشی)، هزینه تولید در این رقم نسبت به سایر ارقام پایین است.
چنان که از درختان 30 ساله در حدود 15 کیلوگرم پسته تر برداشت می شود.
عملکرد 6 تن پسته تر در هر هکتار

نهال پسته پیوندی برگ سیاه (Barg-Siyah)

نهال پسته زودبازده علت انتخاب نام برگ سیاه برای این رقم آن است که دارای برگ های بسیار بزرگ، ضخیم و با سبزینه زیاد بوده به گونه ای که رنگ برگ آن، سبز پر رنگ است و به این سبب آن را برگ سیاه نامیده اند.
این رقم از ارقام پر رشد به حساب می آید. انتهایی در این رقم شدید و عادت رشد درخت، عمودی تا نیمه عمودی است. رنگ تنه سفید متمایل به خاکستری است. حدود 74 درصد برگ های این رقم از نوع سه برگچه ای است که از این نظر بسیار مشابه رقم پسته سفید است. اندازه برگچه انتهایی آن تا حدودی بزرگتر از برگچه های جانبی است . شکل برگچه انتهایی تخم مرغی است.
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی برگ سیاه
این رقم در گروه ارقام متوسط گل قرار می گیرد. تاریخ 5 فروردین جوانه های گل متورم می شوند. گلدهی به طور متوسط از 13 فروردین شروع و در 20 فروردین پایان می یابد. از نظر صفات گلدهی بسیار مشابه بادامی سفید است. از سال چهارم بعد از پیوند، وارد مرحله زایشی می شود. میوه در این رقم از اوایل شهریور قابل برداشت است. همانند بادامی سفید، اتصال میوه به خوشه ضعیف است و در زمان رسیدن اگر چه خوشه به آسانی از میوه جدا نمی شود.
در هر خوشه تعداد 27 دانه وجود دارد. درصد چوب خوشه در این رقم حدود 6 درصد است. پوست سبز در این رقم کمتر از 40 درصد وزن میوه تر را تشکیل می دهد . یک دانه پسته تر در این رقم 5/2 گرم وزن دارد . در این رقم تقریبا 100 درصد میوه ها خندان هستند.
بیش از 54 درصد وزن خشک میوه را مغز تشکیل می دهد . بازار پسندی میوه های تر و خشک مناسب است. هر درخت برگ سیاه در آستانه باردهی (نه سال پس از پیوند) 5/3 کیلوگرم و در هر هکتار 1400 کیلوگرم برداشت شده است.
با توجه به نیاز سرمایی این رقم، کاشت آن در مناطقی که زمستان های سرد و طولانی دارند، مناسب تر است. از طرف دیگر در مناطقی که احتمال سرمای دیررس بهاره در اواسط فروردین زیاد است، ترجیحا باید از کاشت این رقم پرهیز کرد.
اصول کاشت و پرورش پسته پیوندی برگ سیاه
حداقل فاصله مناسب کاشت برای این رقم در شرایط آب های با شوری کم، 7 متر بین ردیف و 5 متر روی ردیف است.
توجیه اقتصادی کاشت این رقم پسته پیوندی برگ سیاه
الف- تحمل بیشتر این رقم به خشکی و پسیل پسته که تاثیر بسیاری بر کاهش هزینه های تولید دارد.
ب- باردهی متوسط سالانه به خصوص در اراضی که با آب شیرین آبیاری می شوند.
ج- بازار پسندی مناسب به صورت تازه خوری و خشکبار.
د- خندانی بالا و پوکی بسیار کم.

نهال پسته پیوندی گرمه (Garmeh)

بهترین نهال پسته گرمه پسته های زودرس به غیر از پسته قرمز به کار می رود. پسته گرمه زودگل و زودرس است . از ارقام پر رشد به حساب می آید. غابلیت انتهایی در این رقم ضعیف و عادت رشد درخت، عمودی تا نیمه عمودی است. رنگ تنه خاکستری مایل به سفید است. حدود 50 درصد برگ های این رقم از نوع پنج برگچه ای و 38 درصد سه برگچه ای می باشند . شکل برگچه انتهایی نیزه ای پهن و اندازه آن بزرگتر از برگچه های جانبی است . سطح برگ متوسط است. توانایی تولید شاخه جانبی در این رقم زیاد است و روی هر شاخه دو ساله، به طور متوسط 4 شاخه جانبی تشکیل می شود.
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی گرمه
این رقم در گروه ارقام زود گل قرار می گیرد. از تاریخ 27 اسفند جوانه های گل متورم می شوند. گلدهی به طور متوسط از 5 فروردین شروع و در 11 فروردین پایان می یابد. از اواخر خرداد رشد مغز آغاز می شود و میوه از اوایل مرداد قابل برداشت است. تراکم خوشه در این رقم بسیار زیاد است، به طور متوسط در هر خوشه تعداد 21 دانه وجود دارد. پوست سبز در این رقم کمتر از 38 درصد وزن میوه تر را تشکیل می دهد و از نوع نرم و خشک و با ضخامت کم است . به طور متوسط یک دانه پسته تر در این رقم 5/1 گرم وزن دارد . در این رقم تقریبا 90 درصد میوه ها خندان هستند.
نیازهای اکولوژیکی پسته پیوندی گرمه
کاشت این رقم دارای اقلیم با زمستان های معتدل و سرد می باشند، نباید همراه با محدودیت باشد . از طرف دیگر چون سرمای دیررس بهاره عمدتا در دهه دوم فروردین اتفاق می افتد و در این زمان میوه ها در این رقم تشکیل شده اند . بنابراین احتمال گریز از سرمای بهاره در این رقم زیاد است .
اصول کاشت و پرورش پسته پیوندی گرمه
این رقم از ارقام بسیار پر رشد است، بنابراین حداقل فاصله مناسب کاشت برای این رقم در شرایط آب های با شوری کم، 6 متر بین ردیف و 4 متر روی ردیف است.
توجیه اقتصادی کاشت این رقم پسته پیوندی گرمه
در ارتباط با رقم پسته گرمه:
الف- تحمل مناسب این رقم به شوری و پسیل پسته؛ امری که تاثیر بسیاری بر کاهش هزینه های تولدی دارد.
ب- باردهی متوسط سالانه به خصوص در اراضی که با آب شور آبیاری می شود.
ج- زودرسی و مناسب بودن برای تازه خوری
د- تولید محصول سالم به دلیل زودرسی
عملکرد متوسط 15 کیلو برای هر درخت 20 ساله و 6 تن پسته تر در هر هکتار .

نهال پسته پیوندی دانشمندی (Daneshmandi)

قیمت نهال پسته این رقم کم رشد بوده و غالبیت انتهایی در آن ضعیف است. عادت رشد درخت در این رقم گسترده تا آویزان است و ارتفاع آن در 20 سال پس از پیوند به حدود 3 متر می رسد. رنگ تنه سفید مایل به خاکستری است . بیشتر برگ ها سه برگچه ای و پنج برگچه ای بوده و درصد آنها تقریبا مساوی است. اندازه برگچه انتهایی در آن بزرگتر از برگچه های جانبی و شکل آن تخم مرغی نوک دار است.
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی دانشمندی
دانشمنی جزء ارقام دیرگل است. طویل شدن جوانه گل از 7 فروردین شروع می شود. گلدهی در این رقم به طور متوسط از 20 فروردین آغاز و حداکثر تا 26 فروردین ادامه می یابد، از حدود 15 تیر پر شدن مغز شروع می شود و در اواخر شهریور میوه قابل برداشت است . در هر خوشه به طور متوسط 16 پسته وجود دارد.
از هر درخت دانشمندی در آستانه باردهی (نه سال پس از پیوند) 3 کیلوگرم و در هر هکتار 1200 کیلوگرم برداشت شده است.
نیازهای اکولوژیکی پسته پیوندی دانشمندی
عدم تامین سرمای کافی مشاهده گردیده که عمدتا موجب تاخر در گلدهی و باز شدن ناقص جوانه های گل شده است. گلدهی این رقم بسیار مشابه رقم اکبری (دیرگل) است، کاشت آن در مناطقی که سرمای مناسبی ندارد، توصیه نمی شود.
عکس العمل به شوری پسته پیوندی دانشمندی
در شرایط شور، هیچ گونه نشانه ای از تنش شوری در برگ و میوه آن مشاهده نمی گردد .
اصول کاشت و پرورش پسته پیوندی دانشمندی
این رقم از ارقام بسیار متوسط تا کم رشد است، بنابراین حداقل فاصله مناسب برای کاشت این رقم در شرایط آب های با شوری زیاد و کم، 6 متر بین ردیف و 4 متر روی ردیف است. در احداث باغ های یک دست دانشمندی باید دقت شود که نسبت درختان ماده به نر تقریبا 20 به 1 انتخاب شود.

نهال پسته پیوندی اکبری (Akbari)

فروش نهال پسته عملیات پیوندزنی این رقم با مشکلاتی همراه است. این رقم در گروه ارقام کم تا متوسط رشد قرار می گیرد. غالبیت انتهایی در آن ضعیف است و به طور متوسط روی هر شاخه انتهایی 2 ساله، 3 شاخه جانبی وجود دارد. عادت رشد درخت در این رقم نیمه عمودی تا آویز است و ارتفاع آن در 20 سال پس از پیوند به حدود 5/2 متر می رسد. رنگ تنه سفید مایل به خاکستری است. بیشتر درصد برگ ها پنج برگچه ای ست. اندازه برگچه ی انتهایی در آن بزرگتر از برگچه های جانبی و شکل آن تخم مرغی نوک دار است. در برابر وزش بادهای شدید مقاوم بوده و تنه و شاخه ها در برابر باد خمیده نمی شوند.
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی اکبری
این رقم دیرگل است و تقریبا از سال سوم بعد از پیوند، گلدهی آغاز می شود. گلدهی در این رقم، در اکثر مناطق خراسان، به طور متوسط از 21 فروردین آغاز و در 26 فروردین پایان می یابد. معمولا از 20 تیر ماه مغز شروع به رشد می کند و از اواسط شهریور، میوه رسیده و قابل برداشت است.
در زمان برداشت به طور متوسط در هر خوشه 21 میوه وجود دارد که نسبت به بسیاری از ارقام دیگر در سطح بالایی قرار می گیرد. درخت برگ سیاه در آستانه باردهی (نه سال پس از پیوند) 5/5 کیلوگرم و در هر هکتار 2200 کیلوگرم برداشت شده است .
نیازهای اکولوژیکی پسته پیوندی اکبری
بیشترین نیاز سرمایی در بین ارقام مورد مطالعه متعلق به این رقم است چنان که نیاز سرمایی آن، حدود 1200 ساعت تعیین شده است. سرمای بهاره از اول تا بیستم فروردین اتفاق افتاده، در حالی که گلدهی این رقم، از بیست و یکم فروردین به بعد شروع شده بود.
در مواردی که باغ، نزدیک به کویر باشد، وزش بادهای شدید همراه با گرد و خاک زیاد، بخش قابل توجهی از گل ها را از بین می برد. در زمستان هایی که سرمای کافی برای برطرف شدن حداقل نیاز سرمایی این رقم وجود نداشته باشد و فروردین نیز با افزایش درجه حرارت همراه باشد، بخش زیادی از جوانه های گل به خصوص روی شاحه های قوی باز نخواهد شد.
اصول کاشت و پرورش پسته پیوندی اکبری
برای این رقم، 6 متر بین ردیف و 4 متر روی ردیف است. این رقم در مناطقی که زمستان های سرد و سرمای کافی برای تامین نیازسرمایی این رقم را دارد، کاشت شود.
توجیه اقتصادی کاشت این رقم پسته پیوندی اکبری
در ارتباط با رقم پسته اکبری توجه به چند نکته حائز اهمیت است :
الف- تحمل مناسب این رقم به شوری
ب- باردهی متوسط سالانه به خصوص در اراضی که با آب شور آبیاری می شوند.
ج- داشتن بالاترین قیمت
متوسط 20 کیلو برای هر درخت 20 ساله، 8 تن پسته تر در هر هکتار

نهال پسته پیوندی کله قوچی (Kalleh-Ghochi)

خرید نهال پسته این رقم که از ارقام معروف و تجاری کشور است . رقم کله قوچی از ارقام کم رشد است. عادت رشد آن گسترده است. برگ ها در این رقم کوچک و درصد بیشتری از برگ ها در این رقم پنج برگچه ای می باشد. شکل برگچه انتهایی تخم مرغی و نوکدار است و اندازه آن بزرگتر از برگچه های جانبی است. میوه از نوع فندقی و درشت است. در سال های اول بعد از پیوند، غابلیت انتهایی در آن شدید است و در نتیجه رشد رویشی شاخه سال جاری، ارتفاع درخت افزایش می یابد. اندازه جوانه گل بزرگ و دارای شاخه های قطور است.
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی کله قوچی
این رقم از زودگل ترین ارقام شناخته شده است. تقریبا از اواخر اسفند جوانه های گل متورم می شود. گلدهی به طور متوسط از 7 فروردین آغاز و در 12 فروردین پایان می یابد. رشد سریع مغز از دهه اول تیرماه شروع می شود. برداشت از اواخر شهریور امکان پذیر است. یکی از دلایل اصلی توسعه این رقم در کشور، درشتی میوه آن است چنان که وزن آن از سایر رقام تجاری و شناخته شده بیشتر است . در این رقم به علت درشتی میوه ها، به طور متوسط در هر خوشه تعداد 18 دانه وجود دارد
از هر درخت برگ سیاه در آستانه باردهی (نه سال پس از پیوند) 5/3 کیلوگرم و در هر هکتار 1400 کیلوگرم برداشت شده است.
نیازهای اکولوژیکی پسته پیوندی کله قوچی
نهال پسته دیرگل کمترین نیاز سرمایی، متعلق به این رقم است و با حدود 600 ساعت تامین می گردد. این رقم در مناطقی که احتمال وقوع سرمای بهاره زیاد است با ریسک بالایی همراه است. در اثر سرما و یخبندان شدید زمستان 1386 (27- درجه سانتیگراد) تنه در درختان کله قوچی ترک برداشت. در درجه حرارت های بالاتر از 43 درجه سانتی گراد احتمال آفتاب سوختگی میوه وجود دارد.
عکس العمل به شوری پسته پیوندی کله قوچی
کله قوچی در بین ارقام معروف و تجاری کشور، به شوری حساس است و در اثر شوری های بالا، برگ ها ریز شده و مبتلا به سوختگی حاشیه برگ می شود. زمانی که به عنوان پایه مورد استفاده قرار گیرد، توانایی بالایی در جذب عناصر مس، آهن و منگنز نشان می دهد.
اصول کاشت و پرورش پسته پیوندی کله قوچی
کوددهی و تغذیه درخت پسته این رقم از رشد متوسطی برخوردار است. مناسب ترین فاصله کاشت برای این رقم، 6 متر بین ردیف و 4 متر وری ردیف است. در مناطق با زمستان های نه چندان سرد قابل کشت است.
توجیه اقتصادی کاشت این رقم پسته پیوندی کله قوچی
الف- حساس به شوری
ب- باردهی کم
ج- حساس به پسیل
د- دارای قیمت مناسب

نهال پسته پیوندی احمد آقایی (Ahmad-Aghaii)

تولید نهال پسته احمدآقایی جزء ارقام کم تا متوسط رشد است. غالبیت انتهایی قوی و عادت رشد درخت گسترده می باشد. برگ ها در این رقم کوچک و حدود 60 درصد برگ ها سه برگچه ای هستند. شکل برگچه انتهایی تخم مرغی و بزرگتر از برگ های جانبی است. اندازه جوانه گل متوسط است. شکل میوه بادامی و رنگ پوست آن سفید و زرد می باشد. بیشتر بازار پسندی به دلیل سفید بودن رنگ پوست استخوانی آن است.
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی احمد آقایی
این رقم از ارقام زودگل محسوب می شود و گلدهی در این رقم در سال های مختلف به طور متوسط از 4 فروردین شروع و تا 12 فرودین ادامه دارد. رشد مغز از 10 تیر ماه شروع می شود و میوه ها در اواسط شهریور قابل برداشت می باشند. تراکم پسته در خوشه متوسط و تقریبا در هر خوشه 18 دانه پسته .
از هر درخت احمد آقایی در آستانه باردهی (نه سال پس از پیوند) و در سال بار 7 کیلوگرم و در هر هکتار 2800 کیلوگرم برداشت شده است.
عکس العمل به شوری پسته پیوندی احمد آقایی
کاشت آن در شرایط آب و خاک با شوری کم و زیاد انجام شده است و علائم خاص و برجسته ای از اثرات شوری روی درخت مشاهده نگردیده است.
اصول کاشت و پرورش پسته پیوندی احمد آقایی
عمر درخت پسته برای این رقم، 6 متر بین ردیف و 4 متر روی ردیف است. به دلیل ضعیف بودن درجه اتصال میوه به خوشه در زمان رسیدن، کاشت آن در مناطقی که در شهریور احتمال وزش بادهای شدید وجود دارد، توصیه نمی شود.
توجیه اقتصادی کاشت این رقم پسته پیوندی احمد آقایی
الف- باردهی خوب، در سال "بار" از هر درخت 15 ساله به طور متوسط 20 کیلو پسته تر قابل برداشت است. با احتساب 400 درخت در هکتار، عملکرد حدود 8 تن در هکتار دور از دسترس نیست.
ب- سال آوری شدید
ج- دارای قیمت بسیار مناسب. سفیدی پوست استخوانی و رنگ قرمز سطح مغز در قسمت خندانی میوه، موجب گردیده است که از بازار پسندی بالایی برخوردار باشد.

نهال پسته پیوندی اوحدی (Ohadi)

قدرت رشد درخت متوسط و عادت رشد آن گسترده است. غالبیت انتهایی در آن قوی و توانیی تولید شاخه جانبی در آن محدود است. اکثر برگها سه برگچه ای و اندازه برگچه انتهایی بزرگتر از برگچه های جانبی است. اندازه جوانه گل کوچک است. تراکم خوشه پایین و رنگ پوست سبز میوه آن ارغوانی قرمز است.
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی اوحدی
این رقم از ارقام زودگل تا متوسط گل به حساب می آید. گلدهی در این رقم در سال های مختلف به طور متوسط از 3 فروردین شروع و تا 10 فروردین ادامه دارد. رشد مغز از هفتم تیرماه شروع می شود و میوه ها در اواسط شهریور قابل برداشت هستند. با جود این که در هر خوشه 20 دانه پسته در پایان فصل رشد قابل برداشت است.
نیازهای اکولوژیکی پسته پیوندی اوحدی
آفات و بیماریهای پسته این رقم در مناطق مختلف و با شرایط اقلیمی متفاوت همچون مناطق با تابستان بسیار گرم و خشک و بر عکس نواحی که تابستان ها معتدل تر دارد کشت شده است.
در ارتباط با رقم اوحدی توجه به نکات زیر حائز اهمیت است :
الف- باردهی متوسط
ب- سال آوری متوسط
ج- حساس به شوری
د- حساس به پسیل

نهال پسته پیوندی ممتاز (Momtaz)

قدرت رشد درخت ضعیف، عادت شاخه دهی گسترده و غالبیت انتهایی در آن قوی است. در مجموع کم رشد ترین رقم شناخته شده است به طوری که ارتفاع آن به ندرت به 2 متر می رسد. درصد برگ های سه برگچه ای و پنج برگچه ای تقریبا مساوی هستند. کمترین سطح برگ در بین ارقام مورد مطالعه به این رقم تعلق دارد. استحکام چوب شاخه ها ضعیف است به طوری که به آسانی توسط قیچی هرس قطع می شود. تراکم خوشه متوسط است. رنگ پوست سبز میوه، زرد نارنجی است و درجه اتصال میوه به خوشه متوسط است. شکل میوه از نوع کشیده و بادامی است و رنگ پوست استخوانی کرمی است .
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی ممتاز
این رقم از ارقام زودگل تا متوسط گل به حساب می آید. از مهمترین ویژگی این رقم، زود باردهی و محصول مناسب در سال های اول باردهی است. جوانه های گل از اواخر اسفند متورم می شود و گلدهی در این رقم در سال های مختلف به طور متوسط از فروردین شروع و تا 10 فررودین ادامه دارد. رشد مغز از نهم تیرماه شروع می شود و میوه ها در اواسط شهریور قابل برداشت هستند. تراکم میوه در خوشه متوسط است و در هر خوشه 18 دانه پسته در پایان فصل رشد قابل برداشت است .
از هر درخت ممتاز در آستانه باردهی (نه سال پس از پیوند) 5/3 کیلوگرم و در هر هکتار 1400 کیلوگرم برداشت شده است.
کاشت این رقم در مناطق با تابستان های معتدل توصیه می شود.
اصول کاشت و پرورش پسته پیوندی ممتاز
کاشت این رقم در خاک هایی با بافت لومی تا سبک بهترین عملکرد را داشته است. مناسب ترین فاصله کاشت 5 متر بین ردیف و 3 متر روی ردیف می باشد.
در ارتباط با رقم ممتاز
الف- باردهی متوسط.
ب- سال آوری ضعیف
ج- قیمت مناسب
د- حساسیت به شوری و پسیل

نهال پسته پیوندی عباسعلی (Abbasali)

قدرت رشد درخت زیاد و عادت رشد آن عمودی تا نیمه عمودی است. غالبیت انتهایی متوسط تا ضعیف است در نتیجه توانایی تولید شاحه جانبی در آن بالاست. چنانکه در روی هر شاخعه انتهایی به طور متوسط 5 شاخه جانبی تولید می شود . از آنجایی که درصد بالایی از برگ ها پنج برگچه ای بوده و تعداد شاخه های جانبی زیاد است، بنابراین تاج درخت بسیار متراکم است. استحکام چوب شاخه ها زیاد است به طوری که به هرس معمولا با صرف انرژی زیاد و ترجیحا با قیچی پنوماتیک انجام می شود.
رنگ پوست سبز میوه سفید متمایل به کرمی است و درجه اتصال میوه به خوشه متوسط می باشد . شکل میوه از نوع کشیده و بادامی است و رنگ پوست استخوانی سفید است، رنگ سطح مغز سبز است .
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی عباسعلی
این رقم در شرایط اقلیمی فیض آباد متوسط گل است. از سوم فروردین تورم جوانه های گل آغاز می شود و گلدهی آن معمولا از 8 فروردین شروع شده و در 13 فروردین پایان می یابد . رشد مغز از هفتم تیرماه آغاز شده و میوه ها در اواسط شهریور قابل برداشت هستند . تراکم میوه در خوشه به میزان زیادی متاثر از شرایط اقلیمی اردیبهشت ماه است اما از حداقل 8 تا 20دانه در خوشه در نوسان است.
از هر درخت عباسعلی در آستانه باردهی (نه سال پس از پیوند) 5/2 کیلوگرم پسته تر و در هر هکتار 1000 کیلوگرم برداشت شده است.
نیازهای اکولوژیکی پسته پیوندی عباسعلی
تغییرات درجه حرارت در اردیبهشت ماه تاثیر زیادی بر فرایند گل انگیزی و تشکیل میوه در این رقم دارد.
در ارتباط با رقم عباسعلی توجه به نکات زیر حائز اهمیت است :
الف- باردهی متوسط (5 تن پسته تر) در درختان 20 ساله
ب- سال آوری ضعیف
ج- قیمت مناسب.
د- تحمل بالا به شوری و پسیل.
ذ- قابلیت عرضه به صورت تازه خوری و خشک

نهال پسته پیوندی بادامی زرند (Badami-e-zarand)

این رقم بادامی شکل و ریز است .
ریخت شناسی پسته پیوندی بادامی زرند
قدرت رشد درخت زیاد و عادت رشد آن نیمه عمودی و گسترده است. غالبیت انتهایی متوسط تا ضعیف و در نتیجه توانایی تولید شاخه جانبی در آن بالاست. به طوری که در روی هر شاخه انتهایی به طور متوسط 4 شاخه جانبی تولید می شود. 70 درصد از برگ ها سه برگچه ای بوده اما سطح برگ در این رقم کوچک است. رنگ پوست سبز میوه سفید متمایل به کرمی و درجه اتصال میوه به خوشه ضعیف است . شکل میوه از نوع کشیده و بادامی است و رنگ پوست استخوانی کرمی است.
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی بادامی زرند
این رقم از ارقام متوسط گل محسوب می شود. از اواخر اسفند جوانه های گل متورم شده و در گلدهی از تاریخ 8 فرودین شروع و در 15 فروردین پایان می یابد. در هر خوشه به طور متوسط 18 پسته وجود دارد. هر درخت برگ سیاه در آستانه باردهی (نه سال پس از پیوند) 4 کیلوگرم و در هر هکتار 1600 کیلوگرم برداشت شده است.
در ارتباط با رقم بادامی زرند توجه به نکات زیر حائز اهمیت است :
الف- باردهی متوسط.
ب- سال آوری ضعیف
ج- قیمت پایین
د- تحمل بالا به شوری، بنا به پژوهش انجام شده در صورتی که کمبود آب آبیاری وجود داشته باشد، پایه بادامی زرند مقاومت بالایی به شوری دارد. کاشت این رقم به منظور تولید بذر و پایه مقاوم به شوری و خشکی مناسب است و روی آن باید ارقامی که پتانسیل تولید بیشتری دارند، پیوند شود.

نهال پسته پیوندی شاهپسند (shahpasand)

قدرت رشد درخت کم و عادت رشد آن نیمه عمودی و غالبیت انتهایی در این رقم متوسط است. به طور متوسط روی هر شاخه انتهایی دو ساله 2 شاخه جانبی تولید می شود. حدود 67 درصد از برگ ها 3 برگچه ای بوده و شکل برگچه انتهایی تخم مرغی و نوک دار است. تراکم پسته در خوشه متوسط است . رنگ پوست سبز میوه صورتی و قرمز کم رنگ و درجه اتصال میوه به خوشه متوسط است. شکل میوه از نوع کشیده و بادامی و رنگ پوست استخوانی کرمی تیره است. رنگ پوست رویی مغز بنفش و رنگ زمینه سبز کم رنگ است .
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی شاهپسند
رقم شاهپسند از ارقام زود گل به شمار می رود. 28 اسفند جوانه های گل متورم شده و گلدهی از 4 فروردین شروع و در 10 فررودین خاتمه می یابد. از 10 تیر ماه، پر شدن مغز شروع شده و در دهه آخر شهریور برداشت میوه امکان پذیر است . به طور متوسط در هر خوشه 20 پسته قابل برداشت بود.
از هر درخت شاه پسند در آستانه باردهی (نه سال پس از پیوند) 3 کیلوگرم و در هر هکتار 1200 کیلوگرم برداشت شده است.
در ارتباط با رقم شاهپسند توجه به نکات زیر حائز اهمیت است :
الف- بیشترین درصد زودخندانی متعلق به این رقم بود.
ب- عدم همزمانی رسیدن میوه.
ج- لکه ای شدن پوست استخوانی در زمان برداشت و در نتیجه کاهش قیمت محصول با توجه به تمام مسائل مطرح شده، کاشت این رقم در شرایط اقلیمی مشابه منطقه آزمایش، توصیه نمی شود.

نهال پسته پیوندی فندقی 48 (Fandoghi)

این رقم دارای درختان با قدرت رشد زیاد، عادت رشد گسترده و غالبیت انتهایی متوسط است. طول دوره نونهالی در این رقم 5 سال طول است. درصد بیشتری از برگ ها مرکب سه برگچه ای بوده و تفاوت برگ های آن با سایر ارقام در این است که ضخیم بوده و لوله ای شکل هستند.
ممکن است این شبهه را ایجاد نماید که درخت با مشکل خاص تغذیه ای، کم آبی و یا فیزیولوژی مواجه است؛ در حالی که این صفت مشخصه ژنتیکی این رقم است. میوه در این رقم درشت و از نوع فندقی است. رنگ پوست استخوانی سفید و درجه خندانی متوسط و موقعیت پوست استخوانی بیشتر پشتی است.
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی فندقی
فندقی 48 از ارقام متوسط گل محسوب می شود. گلدهی این رقم از 15 فروردین شروع و در 22 فروردین پایان می یابد. رشد مغز از 20 تیر شروع می شود و در اواسط آبان قابل برداشت است که دیررس ترین رقم کشور محسوب می شود .
در ارتباط با رقم فندقی 48
الف- دیررس ترین رقم در خراسان و کشور
ب- عدم همزمانی در رسیدن میوه
ج- تنک بودن خوشه و عملکرد پایین
د- درشتی میوه و قیمت مناسب
ذ- افزایش خسارت میوه توسط سن در اوایل فصل پاییز

نهال پسته پیوندی خنجری (khanjari)

درختان این رقم دارای قدرت رشد متوسط و عادت رشد گسترده هستند و غالبیت انتهایی آن متوسط است. درصد بیشتری از برگ ها مرکب سه برگچه ای بوده و اندازه برگچه انتهایی بزرگتر از برگچه های جانبی است. میوه در این رقم درشت و از نوع بادامی است. رنگ پوست استخوانی سفید و یکنواخت درجه خندانی آن متوسط است. درصد بالایی از پوست سبز میوه ها در زمان رسیدن کامل به صورت نامنظم ترک بر می دارد .
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی خنجری
این رقم از ارقام متوسط گل به حساب می آید. در شرایط اقلیمی فیض آباد گلدهی از 13 فروردین شروع و در 19 فروردین پایان می یابد. شروع دوره باردهی این رقم ، 5 سال پس از پیوند است. رشد مغز این رقم از دهم تیر ماه آغاز شده و میوه ها اواسط شهریور قابل برداشت بوده و به طور متوسط از هر خوشه تعداد 11 میوه برداشت می شود .
رنگ پوست استخوانی سفید یکنواخت و درجه خندانی آن متوسط بوده و ضمنا 100 درصد میوه ها خندان هستند .
هر درخت خنجری (نه سال پس از پیوند) 5/4 کیلوگرم و در هر هکتار 1800 کیلوگرم برداشت شده است.
در ارتباط با رقم خنجری دامغان توجه به نکات در انتخاب کاشت آن
الف- درشتی میوه و قیمت مناسب
ب- عملکرد متوسط
ج- ترک خوردگی پوست سبز و احتمال آلودگی به آفلاتوکسین
د- عدم ظهور علائم حساسیت به شوری در شرایط شوری 9 دسی زیمنس بر متر

نهال پسته پیوندی عَلَم

این رقم دارای درختان با قدرت رشد زیاد، عادت رشد آن گسترده و غالبیت انتهایی آن متوسط است. ارتفاع در درختان 20 ساله به 4 متر و عرض آن به حدود 10 متر می رسد. در هر شاخه انتهایی دو ساله، به طور متوسط 2 شاخه جانبی تشکیل می شود. نزدیک به 80 درصد برگ ها مرکب سه برگچه ای هستند. میوه در این رقم درشت و از نوع بادامی است. رنگ پوست استخوانی سفید و درجه خندانی متوسط است و موقعیت پوست استخوانی بیشتر پشتی است .
گلدهی و میوه دهی پسته پیوندی عَلَم
این رقم جزء ارقام دیرگل است. در شرایط اقلیمی فیض آباد گلدهی از 19 فروردین شروع و در 24 فروردین پایان می یابد. رشد مغز این رقم از 15 تیر ماه شروع شده و دوره پر شدن مغز و رسیدن میوه تا اواخر شهریور ماه طول می کشد .
از هر خوشه تعداد 20 میوه قابل برداشت می باشد . درجه خندانی متوسط و 95 درصد میوه ها خندان هستند.
پیشنهاد می شود :
در ارتباط با رقم عَلم توجه به چند نکته در انتخاب و کاشت آن حائز اهمیت است
الف- درشتی میوه و قیمت مناسب
ب- عملکرد مناسب
ج- عدم مشاهده آثار و علائم خسارت به شوری
بنابراین به نظر می رسد این رقم در آینده یکی از ارقام مناسب برای توسعه باغ های جدید در استان و بسیاری از نقاط پسته خیز کشور باشد.

ارقام پسته سایر کشور ها

در برخی از کشورهای جهان از جمله یونان، قبرس، ایتالیا، ترکیه، سوریه، اردن و آمریکا نیز ارقامی از پسته کشت میشوند که هیچ یک از نظر کیفیت با پسته های ایرانی قابل مقایسه نیستند. بیشتر محصول پسته آمریکا از رقمی به نام پسته کرمان تشکیل میشود. این رقم یکی از ارقام پسته قدیمی استان کرمان است که شباهت زیادی به رقم مادری خود در مبدا کرمان دارد. البته مغز پسته رقم کرمان محصول آمریکا تفاوت هایی با ارقام ایرانی دارد. این تفاوت وقتی مشهود است که مغز این پسته ها را با چاقوی تیز از کمر دو نیم یا دو لپه کنید. در این صورت در مقطع مغز اغلب آنها حفره ای خالی وجود دارد. این حفره خالی در اثر شرایط اقلیمی مناطق پسته خیز آمریکا به وجود می آید. چون آن منطقه ویژگی های اقلیمی نواحی پسته خیز کرانه های بیابان های کویری ایران را ندارند تا بتوانند مغز پسته را به مرحله کمال برساند.